Wrap-up inspiratiesessie: inzichten voor toekomstbestendige pensioengarantie

Op 29 juni 2023 deelden professionals uit de pensioensector, waaronder fondsbestuurders en data-experts, hun ervaringen met het onderzoeken van de datakwaliteit, zoals geformuleerd in het Kader Datakwaliteit en de implementatie van de Wet Toekomst Pensioenen. In deze wrap-up delen we graag de belangrijkste inzichten van deze sessie.

Het belang van datakwaliteit, WTP en operationele wendbaarheid voor pensioenfondsen

Datakwaliteit, WTP en operationele wendbaarheid zijn belangrijke vraagstukken voor pensioenfondsen, waarbij het Kader Datakwaliteit van de Pensioenfederatie als referentiekader dient. Met name de noodzaak van een gestructureerde aanpak met transparantie, en samenwerking tussen fondsen en pensioenuitvoerders werd door de deelnemers benadrukt.

Het is essentieel dat pensioenfondsen de voordelen van hun data benutten en operationele wendbaarheid gebruiken om effectief te kunnen omgaan met datagerelateerde vraagstukken, risico’s te beperken en te kunnen uitwijken naar andere partijen. Iedereen was het erover eens dat op beide vlakken veel winst te behalen is.

Bij de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel, vooral binnen de WTP, zijn een duidelijk implementatieplan en ‘audit’ essentieel. Pensioenfondsen moeten een planning met tussenstappen en meetpunten ontwikkelen om het hersteltraject van datakwaliteit te laten zien, met aandacht voor de visie en identiteit van het fonds en de sector als geheel.

Het Kader Datakwaliteit dient dus niet als een strikte handleiding, maar biedt een blauwdruk voor een uniek beleid. Pensioenfondsen kunnen kiezen welke benadering het beste bij hen past; gericht op het toetsmoment of gericht op het databeleid.

Onderzoek: risicoperceptie onder pensioenfondsbestuurders

Tijdens de inspiratiesessie deelde masterstudent Daan Schueler van adviesbureau Kouters Van der Meer zijn onderzoek naar de impact van het Kader Datakwaliteit op pensioenfondsbestuurders. Uit het onderzoek blijkt dat pensioenfondsbestuurders het belang van datakwaliteit erkennen, maar zich niet altijd zorgen maken over de kwaliteit van hun eigen pensioenadministratie. Er is geen direct verband tussen het type pensioenfonds en de perceptie op datakwaliteit. Daarnaast blijkt dat sommige bestuurders onvoldoende inzicht hebben in aanvullende risico’s van datakwaliteit en dat er verschillende standpunten bestaan over de eigenaar en verantwoordelijkheid van de data. Het is belangrijk om hiervan te leren en de juiste procescontroles te implementeren in het datakwaliteitsbeleid.

Andere belangrijke bevindingen uit het onderzoek zijn:

• Het Kader Datakwaliteit is geen uniform raamwerk en de toepassing ervan is specifiek voor elk pensioenfonds.
• Focus op de historie en identiteit van het fonds, identificeer gebeurtenissen die impact hebben gehad op de datakwaliteit en leer hiervan.
• Organiseer de juiste expertise met duidelijk inzicht in de verantwoordelijkheden van alle betrokken partijen.

Verplichtstelling en de toegevoegde waarde van data

Tijdens de sessie deelde Ties Hijne, Consultant bij DataTrust Conclusion, inzichten over de toegevoegde waarde van data voor pensioenfondsen binnen de WTP. Hij benadrukte dat datagedreven oplossingen efficiënter zijn dan handmatig onderzoek naar potentiële werkgevers. Door gebruik te maken van een AI-gedreven verplichtstellingsmodel en het combineren van interne en externe bronnen, zoals KVK en IKV, verkrijgt het fondsbestuur feitelijk inzicht. Dit zorgt voor vereenvoudigde besluitvorming, risicobeheersing en ondersteuning van de sleutelfunctiehouder.

Daarnaast is het belangrijk om de risico’s met betrekking tot de niet-aangesloten werknemers te mitigeren. Ties adviseert fondsen om datagedreven oplossingen te omarmen, datagedreven aspecten binnen beleidsvoering en administratie te identificeren en dit vast te leggen in rapportages met een audit-trail voor de WTP. Procescontroles en de juiste expertise zijn belangrijk om risicogebieden te herkennen en datakwaliteit serieus te nemen voor, tijdens en na de implementatie.

Agreed Upon Procedures (AUP) en externe audit

Jennifer van Eekelen, Lead Datakwaliteit, Risk Management en Internal Audit bij EY, besprak de fasen van het Kader Datakwaliteit en benadrukte het belang van het AUP-werkprogramma. Dit programma, onderdeel van het Kader Datakwaliteit van de Pensioenfederatie, waarborgt de efficiëntie, kwaliteit en uniformiteit van externe accountants en IT-auditors. Jennifer deelde haar expertise en benadrukte dat de eerste drie fasen van het Kader Datakwaliteit gelijktijdig kunnen worden aangepakt. Naarmate een pensioenfonds meer inzicht krijgt in de historie van zijn datakwaliteit (fase 1), wordt het eenvoudiger om de voor zijn pensioenregeling relevante data-elementen (KDE’s) te benoemen en een risicobeoordeling uit te voeren.

Jennifer adviseert pensioenfondsen om het risicobeoordelingsproces (fase 2) als een creatief en participatief proces te benaderen, waarbij personen met kennis van de processen en historische momenten betrokken worden. Het opstellen van een plan van aanpak (fasen 2, 3 en 4) omvat een specifiek risicoprofiel, datakwaliteitsdoelstellingen, governance, risico-assessment, externe expertise en documentatie. Een iteratieve benadering is wenselijk voor het inzichtelijk maken, monitoren en herstellen van datakwaliteit.

Fase 3 gaat over concrete data-analyses en deelwaarnemingen om de datakwaliteit inzichtelijk te maken, terwijl fase 4 de rapportage en beoordeling van de resultaten omvat. Het betrekken van sleutelfunctiehouders en actuarissen is van belang bij het bepalen van de maximaal toegestane afwijkingen (MTA’s). Fase 5 richt zich op de AUP-opdracht, waarbij het fondsbestuur een oordeel vormt over de juistheid en volledigheid van de pensioendata.

Het ‘good practice’ document van De Nederlandsche Bank sluit aan op het Kader Datakwaliteit en benadrukt het belang van tijdig starten met datakwaliteit- en risicobeheersingsbeleid, evenals de rol van sleutelfunctiehouders tijdens de transitie.

Laat je inspireren

De deelnemers van deze sessie waren enthousiast over de besproken onderwerpen en hebben aangegeven dat er behoefte is aan een vervolgsessie om verder te praten hoe je als pensioenfonds in control komt voor een toekomstbestendige pensioengarantie. Ben je geïnteresseerd om deel te nemen aan deze vervolgsessie, laat dan je gegevens achter, zodat we je op de hoogte kunnen houden van de details en ontwikkelingen.